|
|
 |
|
|
Onderzoek |
|
Onze producten zijn mede gebaseerd op het wetenschappelijk onderzoek van Dr.ir. H.A.M. Staarink.
Hij is in 1974 afgestudeerd aan de opleiding Industriële Vormgeving van de Technische Hogeschool in Delft op ‘De ontwikkeling van een universeel rolstoelsysteem’. Sinds de start van dat project werkt hij samen met fysiotherapeut en manueel therapeut Ton Tournier, die de uitgangspunten voor dat project geformuleerd had. Tot op heden zijn ze nog steeds geboeid door het fenomeen 'zitten' en proberen ze 'het zitten' in al zijn aspecten te doorgronden.
In 1996 startte Staarink een eigen onderzoek naar objectieve en meetbare criteria waaraan een goede zithouding zou moeten voldoen. Voor dit onderzoek ontwikkelde hij een multifunctionele passtoel met zeer veel in- en verstelbare parameters. In die periode is Jaap van Wijngaarden, arts, het team komen versterken. Met zijn drieën hebben ze veel zitproeven met proefpersonen uitgevoerd en hebben ze veel gediscussieerd waarom de resultaten waren zoals ze waren. Het bleek al snel dat specifieke zithoudingen bij de verschillende proefpersonen meer op elkaar leken dan men in eerste instantie zou verwachten. Stabiliteit van de romp en de stand van het hoofd op de romp bleken de bepalende factoren voor de individuele comfortbeleving. In het begrijpen van de individuele voorkeurshoudingen van proefpersonen speelt de door Staarink ontwikkelde definitie voor zithouding een belangrijke rol. Met zijn definitie kunnen zowel biomechanische als neurofysiologische aspecten van het zitten eenvoudig verklaard worden. Het eindresultaat van deze ontdekkingstocht naar objectieve en meetbare criteria voor goede zithoudingen was even simpel als verrassend.
Nog verrassender was, dat het resultaat als het ware gevalideerd kon worden door eerder onderzoek van anderen (Sitting Posture, Grandjean (red.), 1969) door hun resultaten te analyseren met de door Staarink ontwikkelde definitie van zithouding. De resultaten bleken op de graad nauwkeurig dezelfde bij dezelfde specifieke zithoudingen. Staarink en zijn team hebben niet alleen dat onderzoek bevestigd maar daar nu ook door hun eigen onderzoek goede verklaringen aan toegevoegd.
In 2001 is de samenwerking met PR Sella van Louis Huttenhuis gestart. Huttenhuis en Staarink kenden elkaar al een tijd via de GMD: de Gemeenschappelijke Medische Dienst. Staarink was hier als stafmedewerker verantwoordelijk voor het bevorderen van de kwaliteit van rolstoelen. De GMD was de voorloper van de WVG, nu sinds 1 januari 2007 de WMO.
In 1995 is Staarink gepromoveerd op een onderzoek voor de GMD naar de functionele kwaliteit van rolstoelkussens, met name naar de kwaliteit van drukverdeling. In 2001 was PR Sella al begonnen met het ontwikkelen van analyse software om drukmeetresultaten simpel te kunnen analyseren. Staarink werd gevraagd om dit project voort te zetten en verder te ontwikkelen. Hij heeft niet alleen de software gebaseerd op een ander en beter principe maar heeft ook meteen de koppeling gelegd met het fenomeen zithouding. Een optimale drukverdeling begint immers met een optimale zithouding. In feite is dit de start geweest van wat nu Het SMS Zitadvies is gaan heten.
In 2007 heeft Staarink al zijn analyses, verklaringen en ervaringen van en over het fenomeen 'zitten en zitgedrag' en de consequenties daarvan voor (het ontwerpen van) stoelen en rolstoelen beschreven in het boek: Zo zit het! Over zitten, stoelen en rolstoelen.
PR Sella en Staarink hebben in 2006 en 2007 in samenwerking met Revalidatiecentrum Het Roessingh in Enschede het SMS zitadvies en de analyse software geëvalueerd en verder verbeterd.
Wilt u meer informatie over het wetenschappelijk onderzoek over zitten in rolstoelen, drukverdeling en kussens? Download dan de documenten ‘Wetenschappelijk onderzoek’ en 'Meethandleiding' via het kopje ‘Downloads’ aan de rechterkant van deze pagina.
| Dr. J. Reenalda en Dr. P. van Geffen |
Dynamisch zitsysteem voor rolstoelpatienten
Onderzoek moet doorligwonden voorkomen.
Hoe voorkom je dat rolstoelpatiënten te lang in dezelfde houding zitten en daardoor last van doorligwonden krijgen? UT-promovendi Paul van Geffen (29) en Jasper Reenalda (28) doen onderzoek naar de ontwikkeling van een dynamisch zitsysteem voor mensen, in dit geval dwarslaesiepatiënten, die aan een rolstoel gebonden zijn.
Foto: Gijs van Ouwerkerk
De ontwikkeling van het dynamische zitsysteem, het zogeheten Dynasit-project, is een samenwerking tussen mechatronicabedrijf en UT-spin-off Demcon revalidatiecentrum het Roessingh en het Biomedisch Technologisch Instituut van de UT. Demcon zorgde voor de technologie van het zitsysteem. Een proefopstelling hiervan staat in het Roessingh. Paul van Geffen (vakgroep biomedische werktuigbouwkunde) en Jasper Reenalda (werkt bij Roessingh Research & Development, maar promoveert bij de vakgroep biomedische signaalsystemen) verrichten er momenteel metingen mee. Twee studenten biomedische technologie, Karel van den Hengel en Birgit Molier, ondersteunen hen daarbij.
`Het project bevindt zich nu nog in de fase waarin we het zitgedrag van gezonde mensen analyseren', vertelt Van Geffen. Hij kijkt in zijn promotieonderzoek naar de biomechanische aspecten van het zitten en hoe de zithouding middels de stoel gevarieerd kan worden. `Dus: wat is de optimale belasting van het zitvlak? Wat is de minimale belasting van de onderrug en welke houding zorgt voor de meeste stabiliteit?' Reenalda richt zich op het klinische fysiologische deel van het zitten van zowel gezonde mensen als dwarslaesiepatiënten. Daarnaast onderzoekt hij wat het effect is op de weefselbelasting door verschillende houdingen van de stoel. Hij legt uit: `Als gezond persoon kun je de hele dag op een kruk zitten, maar je verschuift wel continu. Rolstoelpatienten, vooral mensen met een dwarslaesie, kunnen dat niet. Hun zithouding is passief. Daardoor ontstaat decubitus, een ernstige beschadiging van de huid door druk en verminderde bloedtoevoer. Deze huidbeschadiging wordt ook wel doorligwond genoemd. Over het voorkómen van doorliggen is nog maar weinig bekend. Door patiënten veelvuldig van houding te verwisselen, probeert men de wonden te voorkomen. Maar dat is voor verzorgers arbeidsintensief en onpraktisch.' Vandaar dit onderzoek, aldus Van Geffen en Reenalda.
`Gezond zitgedrag is dus dynamisch. Door de bewegingsintentie en de zitkwaliteit van gezonde mensen te meten door middel van sensoren, proberen we zoveel mogelijk referentiepunten te verzamelen. Die worden verwerkt in het Dynasitzitsysteem.' Reenalda en Van Geffen laten zien hoe de stoel werkt. Student biomedische technologie, Karel van Hengel, fungeert even als `gezond proefpersoon'. Zijn hele lichaam wordt volgeplakt met sensoren. Op het laptopscherm zijn de bewegingen die hij maakt nauwkeurig te volgen. `De testfase met gezonde personen verloopt voorspoedig', zegt Van Geffen. Het gaat er volgens de twee promovendi vooral om dat de stoel datgene doet waarvoor hij is gemaakt. `In het najaar gaan we met dwarslaesiepatiënten meten en dan mag er natuurlijk niets mis gaan. We weten nu precies hoe groot de bekkenkanteling is, zodat we diezelfde range straks ook bij patiënten kunnen gebruiken. Zij mogen geen enkel risico lopen.' De medisch-ethische toetsingscommissie moest haar goedkeuring geven voordat het onderzoek van start kon. Een lang traject, volgens de twee heren. `We mochten pas meten als die goedkeuring er was en daar ging een paar maanden overheen', vertelt Reenalda. `Uiteraard is dat in het belang van de patiënt. Juist mensen met een dwarslaesie zijn risicogevoelig. De commissie checkte het protocol, onze proefopstelling en de verzekering van de patiënten. Natuurlijk zijn wij hier ook bij gebaat. Je wilt te allen tijde problemen voorkomen.'
Reenalda en Van Geffen studeerden beide bewegingswetenschappen aan de VU. `We stapten vanaf nul in dit project. In het begin waren we ook wel eens onzeker: zaten we wel in de goede richting? Door onze achtergrond schiet de technische kennis soms tekort. Demcon zorgt daarom voor de technologische ondersteuning van het zitsysteem. Het is dus een uitdagend promotietraject voor ons.' Van Geffen bezocht in maart een biomedisch congres in de Verenigde Staten. `Daar kreeg ik het gevoel dat de combinatie van verschillende technologieën ons project zo uniek maakt. De reacties die ik op het congres kreeg, waren erg goed. Het Roessingh, de UT, PR Sella en Demcon lopen met dit project voorop, het onderzoek is erg vernieuwend.' Over pakweg anderhalf jaar zit hun onderzoeksbijdrage erop. `We hopen dan zoveel geanalyseerd te hebben, dat men kan overgaan naar de ontwikkeling van een echt product. Een nieuwe generatie rolstoelen dus.' Of met de ontwikkeling van het dynamische zitsysteem dan daadwerkelijk ook het probleem van doorliggen is opgelost, durven de twee niet te zeggen. `De doorbloeding van de huid zal beter zijn. We hebben al een flinke stap gemaakt met dit project, maar er is zeker vervolgonderzoek nodig.'
Bron: UT-Nieuws 21-6-2007
|
|
|
